اصول دوستیابی و نفوذ بر دیگران و رهبری مؤثر به قرار زیر است:

1) انتقاد، شکایت و محکوم نکنید.

2) صادق باشید.

3) در دیگران انگیزه ایجاد کنید.

4) ذاتاً به دیگران علاقه مند باشید.

5) همیشه حتی در هنگام مشکلات و سختی ها خنده رو باشید.

6) به یاد داشته باشید که نام هر فردی زیباترین و مهمترین کلمه است.

7) شنونده خوبی باشید. دیگران را تشویق کنید در مورد خود صحبت کنند.

8) براساس علایق دیگران صحبت کنید.

9) طوری رفتار کنید که دیگران احساس کنند مهم هستند و هر کاری که از دستتان بر می آید صادقانه برایشان انجام دهید.

10) بهترین راه موفقیت در بحث، اجتناب از آن است.

11) به «نظر» دیگران احترام بگذارید. هرگز نگویید «اشتباه می کنید»

12) اگر اشتباه کردید، سریع و صادقانه آن را بپذیرید.

13) دوستانه صحبت کنید.

14) طوری صحبت کنید که طرف مقابل همیشه در پاسخ تان «بله» بگوید.

15) اجازه دهید طرف مقابل بیشتر صحبت کند.

16) اجازه دهید طرف مقابل احساس کند از شما برتر است.

17) صادقانه همه چیز را از نگاه طرف مقابل ببینید.

18) با عقاید و آرزوهای مثبت و سازنده دیگران همراه شوید.

19) با افراد مثبت و انگیزه دهنده دوست باشید.

20) عقایدتان را به دیگران تحمیل نکنید.

21) خود را با علائم غیرکلامی طرف مقابل هماهنگ کنید.

22) صادقانه از دیگران تعریف کنید.

23) اشتباهات دیگران را غیر مستقیم تذکر دهید.

24) قبل از انتقاد از دیگران در مورد اشتباهاتتان صحبت کنید.

25) به جای دستور صریح، سؤال کنید.

26) در دیگران احساس امنیت ایجاد کنید.

27) هر پیشرفت جزیی و هر نکته مثبتی را تحسین کنید.

28) مشوق باشید و بکوشید اشتباه دیگران را آسان و قابل اصلاح نشان دهید.

29) بگذارید افراد از انجام پیشنهادات شما خوشحال شوند.

اشاره:

استرس، فشاری است که در
اثر تغییرات ایجاد شده در محیط به بدن تحمیل می شود. بعضی از استرس ها مفید هستند
اما وقتی از کنترل خارج شوند، بدن به طرق مختلف از آنها رنج می برد.

استرس تحمیل شده، انرژی
بدنی و ذهنی را تحت تأثیر قرار می دهد. بعد از استرس، کاهش انرژی ذهنی و بدنی،
خستگی، بی خوابی، تحریک پذیری، افسردگی، افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون،
افت قند خون، آسیب پذیری سیستم ایمنی و تغییر در وضعیت اشتها ایجاد می شود. مجموع
موارد بالا، تأثیر نامطلوبی بر فعالیت فرد سالم گذاشته و باعث تضعیف بدن وی می
شود. شاید، این سؤال برای شما پیش آمده که آیا غذا در کنترل و یا حتی ایجاد استرس
مؤثراست یا خیر؟ در این مقاله سعی داریم به این موضوع پرداخته و در انتها به
راهکارهای تغذیه ای که در زمینه کاهش استرس توصیه شده است اشاره کنیم:

اکثر مردم به این موضوع
واقف هستند که در زمان استرس، بیشتر غذا می خورند و انتخاب آنها بیشتر از گروه
مواد قندی و نشاسته ای است.

اسیدهای آمینه (واحد
سازنده پروتئین ها) برای ورود به مغز از طریق جریان خون، مغزی با اسید آمینه «تریپتوفان»
رقابت می کنند و اجازه ورود به آن نمی دهند. مصرف مواد حاوی کربوهیدرات، تولید
هورمون انسولین را تحریک می کند. ترشح انسولین از ورود اسید آمینه های دیگر به مغز
جلوگیری کرده و فقط به تریپتوفان اجازه ورود به سلول های مغزی را می دهد.
تریپتوفان باعث ترشح «سروتونین» می شود که از ناقلین مغزی است و کاهش آن، سبب بی
خوابی، بی علاقگی، فقدان انرژی، عدم تمرکز حواس و افسردگی می شود.

همان طور که سطح
«سروتونین» افزایش می یابد، چربی هم وارد گردش خون می شود. علاوه بر آن بدن در
پاسخ به استرس، هورمون کورتیزول بیشتری ترشح می کند و افزایش آن، ترشح اسید معده
را زیاد کرده و به مخاط آن آسیب می رساند.

در خلال استرس، فعل و
انفعالات بسیاری در بدن رخ می دهد که در این جا مجال توضیح و تفسیر آن نیست. تنها
به این نکته بسنده می کنیم که استرس بسیاری از واکنش های شیمیایی بدن را به هم
ریخته و آسیب های فراوانی به آن وارد می سازد.

مواد غذایی
ایجاد کننده استرس:

کافئین که در قهوه، چای،
شکلات، نوشابه های گازدار و تعدادی از داروها وجود دارد، ماده ای محرک است. مصرف
زیاد غذاهای حاوی کافئین در بدن به مانند استرس عمل کرده و گاهی هم علایم استرس ها
را تشدید می کنند.

مواد محرک  در بدن،
باعث افزایش ترشح اسید معده و هورمون های تیروئید می شوند. در ضمن با افزایش
کارکرد کلیه ها، میزان ادرار نیز افزایش می یابد.

کافئین، مانع جذب آهن
موجود در گوشت شده و می تواند موجب کم خونی و فقر آهن شود.  

از عوامل محرک دیگر، فسفر
است که معمولا به نوشابه های گازدار اضافه می کنند. مصرف نوشابه های گازدار تعادل
کلسیم و فسفر را در بدن به هم می ریزد. به خصوص در خانم ها موجب پوکی استخوان می
گردد و واکنش های تخریبی دیگری نیز در بدن ایجاد می کند. آب های معدنی و آب چشمه
فسفر ندارند.

افزودنی ها و نگه دارنده
ها مانند: نیترات و نیتریت که به مواد غذایی مانند سوسیس و کالباس و ماهی دودی و
کنسروها برای جلوگیری از تخریب اضافه می کنند با ترکیبات شیمیایی دیگر،
 موادی به نام نیتروزآمین ها ایجاد می کنند که جزو خطرناک ترین محصولات
شناخته شده هستند. این مواد، با ایجاد سردرد، سوء هاضمه، افزایش استعداد ابتلا به
سرطان های گوارشی، واکنش های پوستی و بسیاری عوارض دیگر موجبات ناراحتی جسمی فرد
را فراهم می آورند.

مصرف بیش از حد مواد قندی
ساده مانند شکر هم عاملی برای تحریک پذیری شناخته شده است.

برای کاهش
علایم و عوارض استرس چه کنیم؟

1.   با مصرف 1 لیوان آب پرتقال تازه یا آب میوه های
طبیعی حاوی ویتامین c روز خود را شروع کنید. چون ویتامین c به تقویت
سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

2.   در طول روز حداقل 8 لیوان آب بنوشید. این آب می تواند
به صورت آب، آب میوه و چای (به غیر از قهوه) باشد.

3.   سعی کنید در طول روز فقط یک فنجان قهوه میل کنید، نه
بیشتر!

4.   از افت قند خون جلوگیری کنید و وعده های منظم، کوچک
و سالم میل نمایید.

5.   مصرف غذاهای حاوی تریپتوفان مانند: مغزهای گیاهی
(پسته، فندق، بادام و...) موز و غلات کامل، دستگاه عصبی را تسکین می دهد.

6.   جوشانده های گیاهی برای تسکین اعصاب مناسب هستند. می
توانید آنها را با یک قاشق غذاخوری عسل میل کنید.

7.   استفاده از مواد پروتئینی مثل: تخم مرغ و گوشت سفید
و قرمز در شرایط پراسترس خستگی بدن را رفع می کنند.

8.   از انواع غذاهای بدون چربی یا کم چربی استفاده کنید.

9.   حداقل هفته ای 3 بار و هر بار به مدت 30 دقیقه به
طور منظم ورزش کنید.

10. برای رفع تنش روزانه، پس
از کار یک حمام ولرم تا خنک بگیرید.

11. در حالت استرس از داروهای
آرام بخش استفاده نکنید.

12. مصرف میوه های تازه با
پوست و غلات کامل (با سبوس) و سبزیجات در طول روز بدن شمارا از آثار زیانبار استرس
سالم نگه می دارد.

13. زمانی را برای تهیه مواد
غذایی با ارزش در طول روز یا هفته اختصاص دهید تا در منزل با کمبود آنها کمتر
مواجه شوید و مجبور نباشید وعده های غذایی کم ارزش استفاده کنید.

14. مهارت مدیریت زمان و
برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف و نحوه برقراری ارتباط با اطرافیان را بیاموزید
تا در محل زندگی و کار خود با موقعیت های استرس زا کمتر مواجه شوید.

15. در برخورد با موقعیت های
تنش زای غیرمترقبه در ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و سپس با توکل به خدا و با عقل
و منطق به بررسی راه حل های موجود بپردازید.

تلاش برای
رسیدن به هدف های عالی درزندگی:

احساس پوچی، یاس وناکامی
که دراثرتلاش های بی هدف و یا تمرکزبرخواست های فردی حاصل می شود، علاوه بربروزمشکلات
شخصیتی، ممکن است عامل تهدید کننده ای برای سلامتی جسم وروان فرد محسوب شود. برای
غلبه براین حالت باید تلاش های خود را بر تحقق هدف های عالی انسانی متمرکز نمود،
چون حصول موفقیت دراین زمینه منوط به وصول هدف نیست وتلاش های منجربه شکست دراین
حیطه نه تنها موجب دلسردی وناامیدی نمی شود بلکه دستیابی به فضایل وارزش های معنوی
وتعالی شخصیت، بهترین پاداش وموفقیتی است که دراین رهگذرعاید فرد می شود. هدف های
زندگی نشانه ای ازانعکاس ذهنی وخواسته های روانی فرد است. برای اعتلای خویشتن،
باید این هدف ها را ازچندین جنبه مثل (علمی یا ناممکن بودن، مثبت یا مخرب بودن،
مفید یا غیرمفید بودن به حال خود وجامعه) مورد ارزیابی قرارداد. سرانجام باید
امکان دستیابی به هدف های برتروعالی تری را که متناسب با توانایی های بالقوه ما
باشد بررسی کنیم وبه طورکلی به آینده زندگی خود امیدوار وخوشبین باشیم.

مبارزه با
ترس های مربوط به شرکت درفعالیت های اجتماعی:

آنچه که فرد را ازاوج
حقارت و نامردی به اوج شهرت واعتبارمی ساند وبه اوقدرت ومنزلت می بخشد، استعداد
وظرفیت درونی وشهامت است وبالعکس آنچه که او را با مذلت وشکست و ناکامی روبه رو می
سازد ضعف نفس وفقدان شجاعت است. ترس از شرکت درفعالیتهای اجتماعی، عامل مهمی برای
بروز ناراحتی های روانی درفرد محسوب می شود و عدم مبارزه با آنها تنها موجب تحکیم
و تقویت آن می گردد. گریزازاین گونه ترس ها مشخص کننده تاثیربسیارزیاد آن بروی
روحیه فرد است. یکی ازدانشمندان علوم رفتاری به نام «ویرجیل تامسون» معتقد است که
هرکارمهمی را که قبلا انجام نداده اید باید سه بارانجام دهید، باراول برای غلبه
برترس، بار دوم برای اطلاع ازچگونگی انجام آن کار و بارسوم برای اینکه بدانید
اصولا به انجام آن علاقه مند هستید یا نه. بنابراین، سعی کنید برهیجاناتی که
دراثرروابط اجتماعی به شما دست می دهد، غلبه کنید و دلایل بروزآنها را مورد تجزیه
وتحلیل قراردهید وترس وقدرت های بدون دلیل که احساسات وعواطف شما را زایل ساخته
است کنار بگذارید ویا درجهت رفع تدریجی آنها بکوشید.

تقویت نیروی
اراده ازطریق ورزش:

ورزش کردن می تواند برای
بازیابی اعتماد به نفس وتقویت نیروی اراده فرد انرژی تازه ای ایجاد کند. انجام
حرکات نرمش پس ازبیداری ازخواب، راهپیمایی درطول روز و حتی پرداختن به ورزش های
رزمی باعث زدون افکار نامطلوب ازذهن افراد کمرو می شود. روی آوردن به ورزش های
گروهی نیز برای بالا بردن روحیه و تقویت نیروی اراده و یافتن جرات برای حضور
درفعالیتهای اجتماعی مفید واقع می شود.

جلب توجه
دیگران ازطریق نشان دادن ارزش های انسانی خود:

به احساسات وعواطف
ناخوشایند دوران گذشته و نقص هایی که اثرات عمیق برذهن شما باقی گذاشته است کمتر
فکرکنید. درصورتی که با نوعی ازعارضه های جسمانی روبه روهستید سعی نکنید که آن را
بیش ازآنچه که هست مهم جلوه دهید درروابط خود با دیگران دراین وحشت به سر نبرید که
مبادا به علت ضعف هایتان مورد بی اعتنایی ونکوهش وتحقیر واقع شوید. به خاطر داشته
باشید که آنچه دریک فرد، علاقه وتوجه سایرین را جلب می کند شخصیت انسانی او و ارزش
خدماتی است که می تواند به جامعه وسازمان های آن عرضه کند. چیزی که حسن تحسین
واحترام دیگران نسبت به شخص را می انگیزد زیبایی و برازندگی اندام و قیافه ظاهر
نیست بلکه میزان سودمندی و آثار وجودی اودرجامعه است. فردی که به سبب نقص  یا
ضعف عضوی از بدن احساس شرم وخجالت می کند باید علایق وتوانایی های خود را درزمینه
هایی به کارگیرد که ارزش های مثبت، خلاقیت ها وموفقیت های اورا به معرض دید دیگران
بگذارد. این گونه افراد باید ناتوانی جسمی خود را درپرتوشناخت واعتقاد به قدرت ها
وشایستگی های درونی خویش به فراموشی بسپارند وحس کنند که حقیقتا احترام واعتماد
دیگران را نسبت به ارزش های واقعی خود جلب نموده اند. افکار روی ذهن، جسم واحساسات
تاثیر می گذارند. افکارمثبت مانند خوشی، خوشبختی، خدمت، محبت، احساس موفقیت،
پیروزی و ارزشمند بودن اثرات مطلوبی مثل دلگرمی، رفاه، راحتی، انرژی وعشق برجای می
گذارد. اما افکارمنفی نظیراحساس بی ارزشی، رنجش و ترس، نتایج نامطلوبی نظیراضطراب،
عناد، خشم، کینه، خستگی وازاین قبیل ایجاد می کنند، تحلیل هایی که فرد دردرون خود
به منظور تصفیه وحذف افکار منفی وجایگزین کردن افکارمثبت می کند، اثرات
بسیارسازنده ای درافزایش انگیزه پیشرفت، رشد اعتماد به نفس، احساس مسئولیت و
بروزخلاقیت ها درفرد باقی می گذارد. برای رفع مشکلات معمولی، روش های خودکاوی از
اتکا به نصایح و توصیه های دیگران کارسازتراست اما گاه شدت افکار منفی آزاردهنده
ای که به تحقیرها وسرزنش های دیگران مربوط می شود به حدی است که فرد گرفتاربحران
های عصبی و روانی می شود. درمواقعی دیگران را به باد تحقیر یا تهمت وناسزا می گیرد
وسرانجام دراوج بحران ممکن است دست به خود کشی بزند. درچنین مواقعی، مراجعه به یک
روانشناس یا روانپزشک حاذق و پیروی ازتوصیه های درمانی اومفید است.

توجه کنید
که:

? توانایی های خود را بشناسید.

? هدفهای قابل دسترس وکوچک انتخاب
کنید.

? به طور مستقلانه برای تصمیم گیری
تلاش کنید.

? درفعالیت گروهی واجتماعی حتما شرکت
کنید وسعی کنید نقشی هرچند کوچک داشته باشید.

? درک های منفی ازخود را تعیین وآنها
را محدود کنید.

? لیستی تهیه کنید وبرای هرنگرش منفی
خود یک نگرش مثبت بنویسید.

? احساسات وبرداشتهای خوشایند ازخود
را درذهنتان مرور کنید.( مثلا به اندازه کافی سلامتی دارم، به اندازه کافی زیبایی
دارم، به اندازه کافی توانایی دارم و....)

? به آرایش ظاهرروزانه خود اهمیت
دهید. مرتب بودن باعث ایجاد احساسات مثبت درباره خود می شود.

? درمقابل انتقاد دیگران اصلا نگران
نشوید بلکه درکمال آرامش و با تبسم، بازخورد بجا نشان دهید.

? توانایی ها ومهارتهای خود را
شناسایی کنید وبرای آن ارزش قائل شوید.

? بدون هیچ تشویقی اشتباهات خود را
بررسی وسپس بازسازی وجبران کنید.

? درارتباطات، احساسات مثبت خود را
بروز دهید ودیگران را دوست بدارید وتا حد توان خود به آنها کمک کنید. این مسئله
درافزایش اعتماد به نفس موثراست.

? درموقعیت های جدید و بحرانی و یا
آشفته  با آن کنار بیایید وبپذیرید وسعی دررفع آن کنید.

? اعتماد به نفس آموختنی است.
همانطور که یک فرد کمرو به جهت یک سری عوامل محیطی، تربیتی دچارعدم اعتماد به نفس
شده مسلما به وسیله عوامل ونکات مثبت ذکرشده وعمل به آن به مرورزمان اعتماد به نفس
خواهد یا فت.

تمام خصوصیات فردی و
اجتماعی که برای رسیدن به محبوبیت لازم است و بطور خلاصه به تعدادی از آنها اشاره
شد ، را می توان در این کلام امیرالمومنین ( علیه السلام ) خلاصه کرد . بطوری که
حضرت در وصیت خود به امام حسن ( علیه السلام ) می فرمایند : فرزندم در برخورد با دیگران خود را میزان
قرار ده آنچه را برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند و آنچه را برخود نمی
پسندی بر آنان نیز مپسند ، ستم نکن همچنان که دوست نداری به تو ستم شود ، نیکی کن
همچنان که دوست داری به تو نیکی شود و آنچه را ازدیگران زشت می شماری از خود نیز
زشت شمار . ³

نکته ای که حضرت اشاره می
فرمایند و ما را به آن توجه می دهند این است که شما دوست دارید مردم چگونه و بر
اساس چه روشی با شما رفتار کنند ، هر چه را برای دیگران پیشنهاد می کنیم همان
بهترین روش است که شما نیز برهمان اساس  با آنان رفتار کنید . اگر دوست دارید
با شما مهربان باشند ، اگر دوست دارید با شما صادق باشند ، اگر دوست دارید به شما
احترام گذاشته و با شما همدل باشند اگر دوست دارید به دیدار شما آمده و به عهد و
پیمان خود وفادار باشند و.... همین اصول را هم شما در رفتار خود با دیگران پیاده
کنید قطعاً خواهید دید که در روابط خود موفق بوده و مردم در مجالست ونزدیک شدن به
شما تمایل نشان می دهند .

این دستورالعملی است که
اگر بتوانیم در تمامی مراحل زندگی ، در ارتباط میان اعضای خانواده و در ارتباطهای
اجتماعی  به مرحله اجرا درآوریم، زندگی موفقی خواهیم داشت . زیرا آدمی به این
مرحله از کمال نخواهد رسید مگر آن که خود خواهی ها ، خودبینی ها و.... را کنار
بگذارد و در بعضی مواقع دیگران را برخورد ترجیح داده و ایثار کند و نسبت به مردم
فداکار باشد . حضرت حتی این نکته را هم در بیان خود متذکر می شوند که در انجام
امور محبت آمیز پیش قدم باشیم . آنجا که می فرمایند :«
نیکی کن همچنان که دوست داری به تو نیکی شود »

بنابراین کسی که هرچیز را
برای خود دوست داشت برای دیگران نیز بخواهد و حتی دیگران را برخود ترجیح دهد و در
انجام این امور پیشتاز باشد بالطبع مردم نیز به دیده عظمت و احترام به او می نگرند
و رشته محبت بین آنها ایجاد شده و محبوب نزد آنان خواهد بود . البته با رعایت این
نکته که در این عمل خود «خلوص نیت» داشته باشد .

نتیجه:

پس به این نتیجه کلی می
رسیم که بهترین شیوه جذب قلوب دیگران و رسیدن به درجه محبوبیت نزد مردم ( خانواده
و جامعه ) ، کسب محبوبیت نزد خداوند متعال و اصلاح کردن رابطه بین خود و خدا می
باشد . چرا که شرط رسیدن به این مقام طبق آیات و روایات ائمه (علیهم السلام) «
ایمان و عمل صالح » می باشد . پس مومنانی نزد خدا محبوبند که ایمان و آثار آن در
دل و جان آنها رسوخ کرده و در اعمال و کردار به مرحله بروز و ثبوت رسیده است و
محبوبان حقیقتی چون رسول اکرم و ائمه اطهار ( سلام الله علیهم ) را الگوی زندگی
خود قرار داده و متصف به صفات الهی شده اند و شرط اخلاص و بندگی را در زندگی
فراموش نکرده اند و چیزی را جز برای محبوب و معشوق (الله) خود نمی خواهند و....لذا
خداوند نیز آنان را دوست می دارد و به آنها  عشق می ورزد . چنین افرادی
یقیناً محبوب نزد مردم نیز خواهند بود . « چون که صد آید نود هم پیش ماست ) و
خداوند قادر و متعال عشق ومحبت آنها را در دل بندگان خود قرارمی دهد . بطوری که
اگر خود می خواستند به این هدف دست یابند شاید نمی توانستند.

خداوند متعال می فرماید :

 اگر با تمام آنچه در زمین است می خواستی بین آنها الفت و محبت و دوستی
برقرار کنی  نمی توانستنی ولی خداوند بین قلوب آنان الفت و محبت ایجاد کرد . ⁴

یا رب این درگاه دایم قبله مقصود باد

هر که باشد دشمن این خاندان ، نابود باد

هرکه مقبول تو نَبْوَد گرهمه باشد ملک

همچو شیطان ز آسمان کبریا مردود باد . ⁵ 

  http://dimo.parsiblog.com/

طبق نظر روانشناسان مهارتهای
ارتباطی مجموعه ای از رفتارهاست که کیفیت ارتباط بین اشخاص را در بر می گیرد . به
نظر آنها هر شخصی برای بر قراری ارتباط با دیگران سبک و روش خاصی برای خویش دارد .
اما به طور کلی این روشها را می توان درچهار الگوی اصلی( چهار سبک رفتاری )خلاصه
نمود. این الگوها عبارتنداز:

? سلطه پذیری

? سلطه گری

? پرخاشگری

? قاطعیت

برای اینکه بدانیم از میان
این الگوها ، کدامیک بهترین الگو برای برقراری ارتباط سالم با دیگران است به طور
مختصر به توضیح هر یک اشاره ای می کنیم :

سلطه پذیری:

ویژگی افراد این الگو بر
قراری ارتباط صادقانه ، غیر صریح ( غیر مستقیم و مبهم ) توام با احترام به فرد
مقابل است . افراد سلطه پذیر، دل مشغولی پرهیز از برخورد با دیگران را دارند . حتی
اگر این کار به قیمت ضایع شدن حق خودشان تمام شود . آنها معمولا حق را به دیگران
می دهند و برای خود ارزش و احترامی قائل نیستند چنین افرادی در مقابل انتقاد بسیار
مضطرب می شوند و معمولا بر خلاف میل خود عمل می کنند این افراد اغلب سعی می کنند
از تعارض فرار کنند و به هنگام مشکل به جای حل مسئله، سعی در پاک کردن صورت مسئله
دارند . معمولا هنگام صحبت کردن سعی می کنند در چشم دیگران نگاه نکنند و در جلسات
و مهمانی ها باشند. این افراد ، اغلب در ایجاد ارتباط ناموفق هستند و استعداد
بیماری افسردگی را دارا می باشند روانشناسان این گونه افراد را با صفت « من مدار»
توصیف میکنند.

سلطه گری: 

برقراری ارتباط صادقانه ،
غیر صریح ( مهم و غیر مستقیم ) و توام با احترام ظاهری ویژگی افراد این الگو می
باشد . فرد سلطه گر خود ودیگران را به عنوان شیء و نه انسان، مورد بهره کشی قرار
می دهد وسعی می کند افراد را در جهت خود فریب دهد ومهار کند . بر همین اساس افراد
سلطه گر سعی در مهار و بهره کشی از دیگران و حتی خود دارند . چون این اعمال منجربه
احساس ایمنی در آنها می شود . زندگی فرد سلطه گر دریای متلاطمی است که در آن با
نیرنگ به بقای خود ادامه می دهد و خود و دیگران را در جهت اهداف قلبی و به صورت
پنهانی مهار و هدایت می کند .این افراد هر چند ممکن است در کوتاه مدت موفقیتهایی
در روابط بدست بیاورند ، اما در دراز مدت ، شکست خواهند خورد. این گونه افراد
مستعد افسردگی ، اختلال ، اضطراب وخشم در روابط هستند و روانشناسان به آن ها صفت «
تو مدار » اطلاقی می کنند .

پرخاشگری:

برقراری ارتباط صادقانه ،
نیمه صریح ( مستقیم و مبهم ) و بدون احترام متقابل است . افراد پرخاشگر ، همواره
در رقابت با دیگران هستند آنها همیشه فکر می کنند که حق با آنها ست و این دیگران
هستند که مشکل درست می کنند و مسئله ساز هستند . خیلی زود خشمگین هستند و همواره
دیگران را مسول عصبانیت خود می دانند .از واژه هایی مثل « باید » زیاد استفاده می
کنند و معمولا توانایی گوش دادن به طرف دیگر را ندارند هنگامی که با آنها مخالفت
می شود ،به شدت بر افروخته می شوند. نباید تصور کرد که فرد پرخاشگر یعنی کسی که
همیشه داد و بیداد می کند  بلکه خیلی از اوقات این افراد خشم خود را با زدن
بر چسبهای تحقیرآمیز و توهین به دیگران نشان می دهند . بی حوصلگی ، بی قراری و
عجول بودن جزء خصیصه های این افراد به شمار می رود . این افراد نه برای خودشان
احترام قائل اند و نه برای دیگران این گونه افراد در دراز مدت موفق نخواهد بود .

قاطعیت:

ویژگی افراد دارای این
الگو ، بر قراری ارتباط صادقانه ، صریح ( مستقیم و روشن ) و توام با احترام متقابل
و اصیل ( نه ظاهری) است . یک فرد قاطع هم حق وحقوق خود و هم حق وحقوق دیگران را
محترم می شمارد. نکته قابل توجه در مورد افراد قاطع این است که آنها برخلاف افراد
سلطه پذیر (که خود را متهم می کنند ) و بر خلاف افراد پرخاشگر ( که همواره دیگران
را متهم می کنند ) در تبین و پیدا کردن راه حل به جای متهم کردن خود و یا دیگران
به مسئله و چگونگی حل آن توجه می کنند . روانشناسان چنین سبکی از بر خورد را 
«مسئله مداری » می گویند این افراد نکات مثبت و منفی را هم در خود و هم در دیگران
می بینند . به طور منصفانه و در عین حال هم برای خود و هم برای دیگران احترام قائل
اند . بر همین اساس در حل تعارضات هم قادرند دیدگاههای خود را به وضوح بیان کنند و
هم احترام خود ودیگران را حفظ نمایند . برهمین پایه این افراد در حل تعارضات بیشتر
بر گفتگو تاکید می کنند . بنابراین در ایجاد ارتباط کاملا موفق عمل می کنند.¹

عباداتی مانند
نماز ، روزه ، زکات و حج که دین اسلام بر پیروان خود واجب کرده است موجب می شود که
فرد به سوی رفتار بهتر و برتر و رشد و ارتقای نفس و اجتناب از رفتار زشت و انحرافی
وغیر انسانی گرایش پیدا کند . یکی از عباداتی که در این زمینه بیشتر مورد توجه
قرار گرفته است نماز می باشد .

نماز:

نماز یک رابطه
خاضعانه و خاشعانه بین انسان و پروردگار است . بر قراری چنین رابطه ای در برابر
آفریدگار هستی ، نیرویی معنوی به انسان می بخشد که حسن صفای روحی و آرامش قلبی و
اهمیت روانی را در او برمی انگیزد . انسان وقتی در مقابل قادر متعال می ایستد ، از
همه اشتغالات و مشکلات دنیا روی بر می گرداند و تمام حواس خود را متوجه خدا می کند
، در نتیجه حالتی از آرام سازی کامل و آرامش روان در او ایجاد می شود که از نظر درمانی
تأثیر به سزایی در کاهش اضطراب و نگرانی او دارد .

دکتر توماس
هایسلوپ (پزشک) می گوید : «مهمترین وسیله ایجاد آرامش در روان و اعصاب
انسان که من تاکنون شناخته ام، نماز است.»

پیامبر اکرم
(صلی الله علیه واله) نیز به هنگام فرا رسیدن اوقات نماز فرموده اند: « ای بلال
ما را با نماز به آرامش وادار »

رابطه معنوی
بین انسان و خداوند در موقع نماز . به او چنان نیرویی می بخشد که موجب تجدید امید
، تقویت اراده و آزاد شدن تواناییهای عظیم وی می شود به طوری که او را بر عمل سختی
ها و انجام کارهای بسیار بزرگ قادر می سازد .سیول برت روانشناس انگلیسی نیز گفته
است : « ما به واسطه نماز می توانیم وارد انبار بزرگی از نشاط عقلانی شویم که در
شرایط عادی یارای وصول بدان را نداریم .»

روزه:

روزه یکی دیگر
از عبادات واجب مسلمانان است که در پرورش و تهذیب نفس تأثیر به سزایی دارد و سبب
تقویت اراده انسان می شود و می تواند رفتارهای صحیح زندگی را بیاموزد تا مسوولیتها
وظایف خود را به خوبی انجام دهد .

زکات:

زکات نیز
نوعدوستی را به انسان می آموزد و او را از خود محوری و خود خواهی نجات می هد .کمک
به همنوعان موجب تقویت احساس تعلق به گروه و ایجاد احساس رضایت از خود می شود که
چنین احساسی برای سلامت روانی اهمیت فراوانی دارد . حج دارای فواید مهمی برای روان
انسان است زیرا انجام مناسک حج وزیارت خانه خدا و قبر رسول خدا (صلی الله علیه
واله) و ائمه ، فرد را برای تحمل سختی ها و گرفتاری ها آماده می کند و چون از همه
ملتها و نژادها با لباسی یکسان و ساده دور هم جمع می شوند احساس نوعدوستی در آنها
تقویت می شود .

دعا:

دعا و نیایش و
مناجات در مذاهب گوناگون شکل های متفاوتی دارد ، اما محتوای آن در همه مذاهب حاکی
از اعتراف به گناه و نقص و ضعف ، در خواست سلامت و سعادت و تمایل به قرب الهی است
.

یکی از
دانشمندان فرانسوی می گوید : « دعا عبارت است از رابطه یا معامله یک روح مضطرب در کمال
شعور و اراده با قدرتی که آن روح احساس می کند ، به آن بستگی دارد و سرنوشتش به
دست اوست .» منظور از دعا ، حالتی است که در آن انسان روح
خود را با قدرتی که در قلب خویش احساس می کند ، مرتبط بسازد نه آنکه فرد از روی
عادت ، اعمال یا الفاظی را انجام دهد یا بگوید و به عمق معنای آن نپردازد .

ویلیام جیمز
می گوید : « آدمی در تلاش های خود ، ذخیره و نیروی روانی خود را از دست
می دهد و تنها منبعی که می تواند آن نیرو را جبران کند ، اتصال به قدرت لایزال
الهی است و آن اتصال حاصل نمی گردد مگر با مناجات.» الکسیس کارل در کتاب نیایش می نویسد : « دعا تنها جبران کننده ضعف انسان نیست ، بلکه تقویت کننده
قدرت انسانی و ادامه دهنده کار مثبت و تلاش سازنده فرد در ساختن زندگی فردی و
اجتماعی اش به حساب می آید و احساس عرفانی که از اعماق فطرت ما سرچشمه می گیرد یک
غریزه اصلی است ، پس عدم ارضای این غریزه می تواند در فرد تنش ایجاد کند.»

بنابراین دعا
و نیایش هم موجب آرامش روان می شود .

« الابذکرالله
تطمئن القلوب »

و فرد احساس
خود شکوفایی می کند و از تألمات روحی وی کاسته می شود و نیز باعث تخلیه هیجانات
فرد و دستیابی وی به منبع لایزال ، توان و نیرو می شود . همچنین گریه که غالبا
درجریان دعا رخ می دهد کمک زیادی به تخلیه هیجانات و استرس های فرد می کند . البته
به قول جمیزها یزلینگ ، لازم نیست دعا در خواست چیزی از خدا باشد ، بلکه هر توجه و
ارتباطی با دستگاه الهی دعا می باشد .

خداوند در
سوره مبارکه فرقان آیه 18 می فرماید : ای رسول به امت بگو که اگر دعای شما
نبود ، پروردگار به شما چه توجهی داشت که شما آیات حق را تکذیب کردید و به کیفر آن
خواهید رسید .