اگر ماشین ها پرواز کنند!!

خلاقیت، توانایی بررسی و حل مسائل با یک روش جدید است. حل مسأله به گونه‌ای که هیچ شخص دیگری آن مسأله را آن طور حل نکرده باشد و در واقع حل مسائل با یک روش نو، موثر و منحصر به فرد است.

آزمون‌های سنجش هوش استاندارد، فقط «تفکر همگرا» را مورد سنجش قرار می‌دهد و تفکر همگرا همان توانایی پاسخ‌گویی با یک جواب مشخص به مسایل است. اما خلاقیت شامل تفکر واگرا است که همان توانایی پاسخ‌گویی با جواب‌های جدید و غیرمعمول است. چگونه والدین می‌توانند خلاقیت را در کودکان‌شان پرورش دهند؟

نتیجه ی تحقیقات نشان داده است که والدین با به کار بردن روش‌های زیر می‌توانند کودکانی خلاق پرورش دهند:

1- فراهم کردن یک محیط محرک با توجه به سطح توانایی و مهارتی کودک و این که در چه مرحله‌‌ای از رشد قرار دارد. این محیط محرک شامل انواع مواد، کتاب‌ها و اسباب‌بازی‌ها است. والدین می‌توانند با فرصت دادن به کودک برای آزمایش با این مواد و تقویت فعالیت‌های او در ایجاد روش‌های جدید و کارهای اکتشافی، در رشد کودک و پرورش خلاقیت وی موثر باشند.

2- پرورش خلاقیت کودک با آزمایش‌های نو و غیرمعمول محقق می‌شود، بنابراین به سوالات کودک خوب گوش دهید و درباره ی مشاهداتش نظر داده و مشارکت کنید. یعنی درباره ی آن‌چه کودک مشاهده و آزمایش کرده سوال مطرح کنید. از طریق این مشارکت دو طرفه ممکن است سوالات و مشاهدات جدیدتری پدید آید. در جریان پرورش خلاقیت کودکان‌تان آرامش داشته باشید و سعی کنید لذت ببرید.

4- نسبت به کوشش‌های کودک واکنش نشان دهید و اجازه دهید که او بداند شما به توانایی‌هایش اعتماد کافی دارید. بگذارید کودک آزادانه و با مسوولیت خودش و براساس افکارش عمل کند.

5- کودک‌تان را با فرهنگ‌های مختلف، تجربیات مردم و روش‌های تفکر آشنا کنید. بگذارید کودکان ببینند روش‌های مختلف تفکر درباره ی یک مسأله وجود دارد.

6- برای کودک، تجربیات لذت‌بخش و احساس رضایت از جریان تفکرات نو، فراهم کنید. هنر، علم، خلاقیت، شغل و یا کار مورد علاقه‌تان را با کودک‌تان سهیم شوید. حرارت و جدیّت شما می‌تواند مسری باشد و کودک از این که می‌بیند شما نیز با یک احساس پرشور در تلاش هستید، انگیزه پیدا می‌کند.

8- الگوی پشتکار و استفاده باشید. پرورش کودک، کامل کردن یک پروژه به وسیله ی پرورش هر مرحله از این جریان و کمک به کودک برای فهم نقاط قوت و یا ضعف خویش است.

فعالیت‌هایی برای رشد و توسعه ی خلاقیت

1- از سوال‌های خلاقانه استفاده کنید. یک راه برای کمک به کودک به منظور تفکر خلاقانه‌تر این است که از او بپرسیم چه طور می‌توان هر چیزی را به شکل بهتری تغییر داد ؟ (چه چیزی خوشمزه‌تر می‌شود اگر شیرین‌تر شود؟ چه چیزی خنده‌دارتر می‌شود اگر تندتر یا آهسته‌تر شود؟ چه چیزی خوشحال‌تر می‌شود اگر کوچک‌تر یا بزرگ‌تر شود؟ چه‌ چیزی جالب‌تر می‌شود اگر وارونه راه برود؟

2- از او بپرسیم چه اتفاقی می‌افتد اگر ...؟ (چه اتفاقی می‌افتد اگر همه ی اشخاص مثل هم لباس‌ بپوشند؟ چه اتفاقی می‌افتد اگر هیچ‌کس خانه‌اش را تمیز نکند؟)

3- از سوال‌هایی با کلمات در، چه طور، بعضی، مختلف و راه‌های استفاده کنید. (چه مواردی را می‌شناسید که از آجر استفاده شود؟ از یک طناب چه استفاده‌های دیگری می‌توان کرد؟)

4- از بازی‌های خلاقانه استفاده کنید. از مواد ساده مانند مکعب چوبی، شن، ماسه، آب و... استفاده کنید تا کودک بتواند با تکیه بر مهارت‌های خودش چیزهایی را ساخته و طراحی کند.

5- از روش ادامه دادن مفهوم داستان استفاده کنید. یک شخص داستان را آغاز کرده و سپس شخص دیگری یک قسمت به آن اضافه می‌کند. یک داستان را بخوانید و آن را اجرا کنید برای اجرا از عروسک خیمه‌شب‌بازی نیز می‌توان استفاده کرد.

6- از وسایل نمایش برای خلق ایده‌های جدید استفاده کنید (انواع بازی‌هایی که کودک در آن می‌تواند فعالیت‌های خلاقانه داشته باشد.)

7- از نقش بازی کردن، استفاده کنید. این کار به کودکان کمک می کند نقطه نظرات دیگران را ببینند و احساس‌شان را شرح دهند. مثلاً در تصاویر کودکان توصیف می‌کنند که افراد به چه‌چیزی فکر می‌کنند و یا چه احساسی دارند.

منبع : سیمین منوچهری